Osman Suljić sa svojih peharima za osvojeno prvo i drugo mjesto na takmičenju 2001. godine.
Piše: Jasmina Ibrahimović
„Rastao sam u sredini gdje sam svakodnevno imao priliku gledati jata bijelih golubova koja su letjela plavim nebeskim prostranstvima i to me jako privlačilo”, svoju priču o golubarstvu započinje Osman Suljić. „Uzgojem golubova, kao hobijem, počeo sam se baviti još od djetinjstva. Počeo sam od hvatanja i pripitomljavanja mladih, divljih golubova sa našeg kućnog tavana. Kada su stariji golubari uočili moju ljubav prema golubovima, poklonili su mi nekoliko golubova iz svoga jata. Tako su počeli moji golubarski dani”.
Kako je nastalo golubarstvo?
Golubarstvo je jedan od najcjenjenijih sportova u svijetu. Oko 2.000 god. prije nove ere u toku velike seobe naroda, mnoga plemena su napustila Babilon i naselila centralni Balkan. Sa sobom su donijeli kulturu i religiju, a u okviru nje i Babilonsku svetu pticu – goluba. Razvojem kršćanstva, golub postaje sveta životinja. Postoje i zapisi koji govore da su golubovi odgajani na dvorovima, po manastirima, crkvama, gradovima i selima. Vjeruje se da je pripitomljavanje golubova, kao i samo golubarstvo, počelo u Egiptu. Zabilježeno je da je golub poletio 1896. godine i na Olimpijskim igrama. Golubovi su jedna od prvih pripitomljenih vrsta domaćih životinja. Prijateljstvo između goluba i čovjeka potiče još iz davnih vremena kad su naši preci živeći u pećinama dijelili svoj dom s precima naših današnjih pernatih ljubimaca. Pitomi golubovi se često spominju u Bibliji, a spominje ih i Homer. U novije doba se proučavanjem golubova kao znanstvenik, naročito bavio Charles Darwin. Golubarstvo se razvilo u dva glavna smjera: uzgoj sportskih i uzgoj ukrasnih ili izložbenih golubova. Između dva svjetska rata golubarstvo se, kao sportska aktivnost, razvilo po cijelome svijetu, a izuzetno je bilo popularno u Holandiji, Belgiji, Francuskoj, Velikoj Britaniji, Njemačkoj i Sjedinjenim Američkim Državama. Osnovani su brojni klubovi te su održavane izuzetno popularne utrke golubova na hiljadu kilometara. Ta sportska natjecanja pratili su svi tadašnji mediji, a golubovi i njihovi vlasnici bili su slavljeni poput današnjih fudbalera. U zapadnim zemljama golubarstvo je iz sporta pretvoreno u pravi biznis gdje se za najbolje golubove letače isplaćuju ogromne sume novca. Danas je ovaj sport broj jedan u Belgiji koja se smatra zemljom predvodnikom najboljih vrsta golubova te prednjači po broju golubova šampiona. Na našim prostorima golubarstvo se uglavnom smatra hobijem i uzgoj golubova za takmičenje počinje iz ljubavi. U svijetu postoji oko 200 vrsta golubova od kojih su oko 50 vrsta letači, a oko 150 vrsta ukrasni. Golubovi letači dijele se na letače, visokoletače, engleske tiplere, pismonoše i prevrtače, a bivši golubar Osman Suljić donosi nam priču o budimpeštanskim visokoletačima.
Budimpeštanski visokoletači
Smatra se da je rad na stvaranju golubova visokoletača u Budimpešti započeo oko 1800. godine. Tada su uzgajivači visokoletača po cijeloj Budimpešti uzgajali jednu staru pasminu pod imenom Peštanski rodasti (Pesti gólyás).
Osman je rođen 1954. godine i golubarstvom se, sa prekidima, bavio od sredine šezdesetih godina. Za vrijeme golubarenja imao je do 200, a nekad i veći broj golubova u svom golubarniku. Takmičenje, odnosno mjerenje trajanja leta održava iznad objekta gdje su smješteni golubovi vlasnika i na visini iznad 300 metara. Budimpeštanski visokoletači se takmiče u dužini i visini leta, dakle potrebno je da lete što duže i na što većoj visini. Sve ovo kontroliraju i prate sudije i kontrolori koji su zaduženi za praćenje regularnosti leta. U Tuzli postoji pet klubova koji su članovi golubarskog saveza BiH, a taj savez je član Europskog saveza golubara.
„Za vrijeme bavljenja ozbiljnim golubarsvom, golubove sam nabavljao od Bašić Muje, koji je važio za najuspješnijih uzgajivača i takmičara tada, a vjerujem da je i danas među najboljima. Sa tim golubovima sam i ostvario svoje najbolje takmičarske rezultate: osvojeno prvo mjesto 2001. godine na Prvenstvu FBiH (stariji golubovi), kao i drugo mjesto na Prvenstvu FBiH 2001. godine za mlade golubove”.
Golubovi visokoletači su posebna grupa pasmina golubova kojima je zajedničko svojstvo vrlo visokog leta pri čemu se često podignu toliko visoko da ih se više ne može vidjeti golim okom. Zabilježeno je da je jedan budimpeštanski visokoletač viđen iz aviona na visini od 6.000 m što je najviši ikad zabilježeni let goluba. Zovu ih i popularno Pertlovi jer se njihov nastanak veže za braću Jožef (József) i Ferenc Pertl (Pörtl). Na koji način se ovi golubovi pripremaju za takmičenje reći će nam Osman. „Treniranje golubova je nešto duži proces koji počinje od mladih golubova. Kada su mladi golubovi stari 25-30 dana odvajaju se od roditelja u posebne, letačke, golubarnike. Tu se podvrgavaju posebnoj ishrani koja mora biti uvijek u isto vrijeme. Ja sam svoje hranio u osam ili pola devet navečer samo jedan obrok da znaju gdje i kada trebaju doći kada su gladni. Mladi golubovi u postupku učenja prvi izlaze na krov golubarnika u zatvoren prostor od pletene žice (desetak dana). Kada napune oko 40-45 dana, puštaju se na krov. Ponovo oko desetak dana samostalno polijeću, izlaze i ulaze u golubarnik kako bi upoznali okolinu. Kada navrše dva mjeseca starosti, oni koji su ostali smatraju se izučenim golubovima, odnosno naučenim da se vrate kući, i od tada počinje njihovo pripremanje i treniranje za takmičenje. Više ne polijeću sami nego ih puštamo i tjeramo (plašimo) da polete u određeno vrijeme. O treniranju i ishrani za vrijeme pripreme jata moglo bi se pričati jako dugo i svaki golubar ima svoju priču”.
Kao što svaki golubar ima svoj sistem treniranja golubova, tako ima i svoj sistem hranidbe. Budući da se Osman golubarstvom počeo baviti iz ljubavi, ishrana njegovih golubova je u početku bila jednostavna, „malo kukuruza, pšenice, koja mrvica hljeba i to je bilo to”. Međutim, kada je formiranjem kluba golubara u Šićkom Brodu 1996. godine („Šićki 96”) postao ozbiljan golubar, uzgoj i ishrana golubova se dosta promijenila. „Tada se počela nabavljati miješana hrana za golubove iz Sombora, a kasnije i hrana iz Holandije, Belgije, koja je bila raznovrsna i namijenjena za ishranu „Matičnog jata” (golubovi koji se nisu puštali i služili su samo za leženje mladih). Zatim sam nabavljao hranu za letačka jata, te hranu za ishranu golubova za vrijeme mirovanja (jesen/zima)”, objašnjava Osman.
Kraj golubarske karijere
Naravno, kada se počnete baviti nečim iz ljubavi, teško je prestati s tim. „Golubarstvom sam se prestao baviti iz zdravstvenih razloga. Naime, 2012. godine u maju bila mi je dijagnosticirana bolest koja nije dozvoljavala da se bavim golubarstvom. Tada sam jedan dio golubova prodao, a veći dio poklonio mlađim zaljubljenicima u ove divne ptice”, govori Osman sa sjetom u glasu. Da je golubarstvo puno više od sporta, potvrđuje Osmanova priča. „U početku bavljenja golubarstvom, golubovima sam davao imena. Uglavnom prema boji njihovog perja: Plavac, Bjelka, Šarac, Garo, Crnac,… U periodu golubarenja imao sam dosta posebnih golubova, međutim “Crnac” mi je bio posebno drag. Bio je veoma živahan, stalno u pokretu i stalno je gugutao, pa je često znao da sleti na moju glavu ili ruku i tu je slobodno gugutao kao da je na krovu golubarnika”, dodaje on.
Premda se čini da ovaj neobični hobi polako nestaje sa naših prostora, i dalje postoji dosta mladih zainteresovanih za golubarstvo. Staro više od pola stoljeća na našim prostorima, golubarstvo se smatra nekom vrstom tradicije koja se svakako treba očuvati. A Osmanov savjet mlađim, budućim golubarima je sljedeći: „Da vam uzgoj golubova bude samo hobi i ljubav, nemojte postati ozbiljan golubar (golubar takmičar). To iziskuje mnogo vremena, odricanja, troškova i, nažalost, često zapostavljanje mnogo važnijih stvari u ovom kratkom životu, ma koliko dugo on trajao”.
NAPOMENA: Objavljeni sadržaj i komentari na web stranici www.mreza-mira.net je odgovornost autora sadržaja i ne odražavaju nužno vrijednosti ili stavove stavove Mreže za izgradnju mira. Naše vrijednosti možete pogledati ovdje.